એક સુલભ અને સુપ્રસિદ્ધ દવા - એલોવેરા | Aloe vera Benifits
એલોવેરા સમગ્ર ગુજરાતમાં ઉગે છે, પરંતુ સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છના દરિયાકાંઠાની જમીનમાં તે વિપુલ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. તેના ઝુંડ મહુવા, માંડવી, વિરમગામ, મુદ્રા અને ભાવનગર નજીક રેતાળ જમીનમાં ઉગે છે.
આ મારા તબીબી વ્યવસાયની એક પ્રિય વનસ્પતિનું નામ છે. 'કુવરપથુ'. ગૃહ કન્યા, કુમારી, ગૃહ કુમારી, ધૃતકુમારી વગેરે તેના સંસ્કૃત નામો છે. ઘરમાં છોકરીની સ્થિતિ. તે બોટનિકલ ગાર્ડનમાં 'એલો'નું છે. સામાન્ય વ્યવહારમાં, કુંવારના પાંદડાને 'કુંવાર' કહેવામાં આવે છે. વિરમગામ બાજુના લોકો તેને 'લાબરૂ' પણ કહે છે. અત્યારે એલોવેરા 'એલોવેરા' તરીકે વધુ પ્રખ્યાત છે.
કુંવારપાઠા, શરદી, તાવ, માથાનો દુખાવો, બરોળ અને યકૃતના રોગો, મંદાગ્નિ વગેરેમાં એલોવેરા ફાયદાકારક છે. એલોવેરાનો ઉપયોગ ઘણી બીમારીઓમાં થાય છે જેમ કે કડવી શરદી, ત્રાંસી, ચીકણું, ચામડીના રોગો, સપ્યુરેટિવ ડ્રોપ્સી, ગેસનો નાશ કરવા માટે ફાયદાકારક છે. આંખો, અંડકોષ, રાસાયણિક ટોનિક, દાઝવું, વિસ્ફોટક રક્તપિત્ત વગેરે. એલોવેરા પૌષ્ટિક છે. (માસિક સ્રાવ એટલે સ્ત્રીઓમાં દર મહિને વહેતું લોહી) તેથી તે માસિક સંબંધી રોગોમાં ઉપયોગી છે.
એલોવેરા સમગ્ર ગુજરાતમાં જોવા મળે છે પરંતુ સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છની દરિયાકાંઠાની અને રેતાળ જમીનમાં વિપુલ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. તેના ઝુંડ મહુવા, ઉના, જાફરાબાદ, રાજુલા, કોડીનાર, માંડવી, વિરમગામ, મુદ્રા અને ભાવનગર નજીક પડતર અને કેટલીક રેતાળ જમીનમાં ઉગે છે. તેના પાંદડા જાડા, વિશાળ અને એક કિલોગ્રામ વજનના હોય છે. પાંદડા ઉપર ખૂબ જ સરળ, લીલા અને લાંબા હોય છે. પાંદડાની બંને બાજુએ નાના કાંટા હોય છે. પાંદડાના બે સ્તરો વચ્ચે ગરમી હોય છે. માત્ર આ ચીકણી ગરમીનો ઉપયોગ દવામાં થાય છે. જે ઠંડુ અને કડવું હોય છે.
એલોવેરા એલો જ્યુસમાંથી બનાવવામાં આવે છે. આ બદામમાં 'એલોઈન' નામનું તત્વ હોય છે. જેના કારણે તે રેચક તરીકે કામ કરે છે. એલોવેરાના આ રેચક ગુણને લીધે જ તે પાચન તંત્રના ઘણા રોગોમાં જરૂરી બની જાય છે. કુંવાર, જો ઓછી માત્રામાં ઉપયોગમાં લેવાય છે, તો તે ભૂખ લગાડનાર, પાચક અને શક્તિ વધારનાર છે, મોટી માત્રામાં તે રેચક, મૂત્રવર્ધક, બળતરા વિરોધી, માસિક ઉત્તેજક અને કૃમિ છે. એલોવેરા સોજો અને દુખાવાને મટાડે છે અને ઘાવને મટાડે છે.
કમળો અને મોટી બરોળના કિસ્સામાં અડધી ચમચી હળદર એક ચમચી એલોવેરા જેલ સાથે ભેળવીને સવારે અને રાત્રે પીવાથી સારું પરિણામ મળે છે. પેટમાં ગરબડ અને ગેસ થતો હોય તો એક ચમચી એલોવેરાનો રસ બે ચમચીમાં ભેળવીને જમ્યા પછી લો. જેથી ખોરાક સરળતાથી પચી જશે અને ગેસ કે પેટનું ફૂલવું નહીં થાય.
જન્મ સમયે કે બાળક ગુજરી ગયું હોય, સ્તનમાં દૂધ ભરેલું હોય અને ગઠ્ઠો પાકે તેવો ખૂબ જ દુખાવો થાય છે, કુંવારના મૂળ અને હળદરનો લેપ કરવાથી દૂધ ઓછું થાય છે અને દુખાવો મટે છે.
એલોવેરા વિશે લખતી વખતે આપણે તેના ઔષધીય ગુણોને કેમ ભૂલી શકીએ? કુંવારના આવા ઔષધીય યોગોના નામ છે, કુંવાર, કુમાર્યસવ, કુમારી લવણ, રાજા: પ્રવર્તની વટી, કન્યાલોહડી વટી અને કુમારી ધ્રુત.
જે સ્ત્રીઓને ખૂબ જ મોડા, અનિયમિત અને અલ્પ ગાળામાં તીવ્ર દુખાવો થતો હોય તેમણે કુમાર્યશવ ચારથી છ ચમચી અથવા અડધો કપ કુમાર્યસવ લઈને લેવો જોઈએ. એટલું જ પાણી ઉમેરીને બપોરે અને રાત્રે જમ્યાના અડધા કલાક પછી પીવું. તેને ત્રણ મહિના સુધી પીવાથી, જે માસિક સ્રાવ ખતમ થઈ ગયો છે તે ફરીથી યોગ્ય પ્રમાણમાં અને નિયમિતપણે આવવા લાગે છે.