હેલ્થ ડેસ્કઃ અષાઢ-શ્રાવણ એટલે કે જૂન, જાન્યુઆરી, ઓગસ્ટને પવનના પ્રકોપની મુખ્ય ઋતુ માનવામાં આવે છે. કમર, પેટ, હાથ, કમરનો દુખાવો, દુખાવો, સોજો, એડી વગેરેમાં દુખાવો આ વરસાદી ઋતુમાં ખાસ કરીને સામાન્ય છે. આ સિવાય ગેસ, ઓડકાર, ઓડકાર, અપચો, સંધિવા વગેરેના દર્દીઓ આ ઋતુમાં મોટાભાગે જોવા મળે છે.
આ રોગ ચોમાસામાં વધુ જોવા મળે છે
વરસાદની ઋતુમાં સતત ભેજવાળું વાતાવરણ- વાદળછાયું વાતાવરણ, ક્યારેક ઠંડો પવન ફૂંકાવા, શરીરની નબળાઈ, વાસી ખોરાક, વાસી ખોરાક, વધુ પડતું કામ, સંસર્ગ, વધુ પડતી કઠોળ ખાવી, ખાસ કરીને વૃદ્ધાવસ્થામાં, રાત્રીનો સમય, વાયુ પ્રકૃતિ વિવિધ સમસ્યાઓ વગેરે પ્રમાણમાં ખરાબ. હવાનું આ રોગ અંગે માહિતી આપતા નિષ્ણાત એમ.ડી. (આયુર્વેદ) ડો. પ્રાર્થના મહેતા દ્વારા લખાયેલ પુસ્તક આયુર્વેદ કે આચમનમાંથી લેવામાં આવેલ છે.
આ રોગ ચોમાસામાં વધુ જોવા મળે છે
વાયુના વિવિધ રોગોથી બચવા માટે વ્યક્તિએ હંમેશા આયુર્વેદિક ચિહ્નિત માર્ગનું પાલન કરવું જોઈએ. વરસાદની ઋતુમાં પાણી ઉકાળીને પીવું જોઈએ. હળવો અને પૌષ્ટિક ખોરાક લો. વાસી ખોરાક ન ખાવો. હવાના રોગો ધીમે ધીમે પીડાદાયક, સારવારપાત્ર અને પછી એક ઉંમરની જેમ અસાધ્ય બની જાય છે.
આવી સમસ્યાઓ શરીરમાં થાય છે
ગેસને કારણે આખા શરીરમાં કળતર, પગમાં કળતર, ખભામાં દુખાવો, શરીરમાં ઘસારો વગેરે અનેક સમસ્યાઓ ગેસના પ્રકોપને કારણે થાય છે. ગેસ વિના કોઈ દુખાવો નથી. જ્યારે પણ દુખાવો થાય છે, ત્યારે હવાની બળતરા તેનું મુખ્ય કારણ છે. આદુ સાથે ઉકાળેલા પાણીમાં રહેવાથી, પંચગુણાતિલ, મહાનારાયણ તેલથી માલિશ કરવાથી અને ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવ્યા મુજબ બળતરા વિરોધી દવાઓ લેવાથી આ થાય છે. ગરમ પાણીના સ્ટ્રોક, ગરમ પાણીના સ્નાનથી કળતરમાં રાહત મળે છે.
રોજિંદા આહારમાં આદુનો સમાવેશ કરો
ચોમાસામાં સતત ભેજવાળા વાતાવરણને કારણે પાચનક્રિયા મંદ પડી જાય છે. ખાવા પ્રત્યે અણગમો છે અને ઘણીવાર પેટમાં હળવો દુખાવો થાય છે. આવી સમસ્યાઓથી દૂર રહેવા માટે રોજના આહારમાં આદુનો ટુકડો મીઠું અને લીંબુ સાથે લેવો જોઈએ. આદુ મંદાગ્નિ દૂર કરે છે અને ભૂખ વધારે છે.
ગેસના ઉત્સર્જનને કારણે આ સમસ્યાઓ વધુ વકરી છે.
શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, કોણી, હાથ-પગના સાંધામાં દુખાવો વગેરે ખાસ કરીને જોવા મળે છે.
ગાઉટ રોગ, વૃદ્ધાવસ્થામાં, રાત્રિના સમયે, વરસાદની ઋતુમાં, ચોક્કસ સાંધા પર દબાણ આવે તેવું કામ કરવાથી આવી પીડા વધે છે.
વાસી, વાસી, વાસી ખોરાક ખાવાથી શરીરના વિવિધ સાંધાઓમાં કફ ઓછો થાય છે અને ગેસ વધવાથી દુખાવો વધે છે. આવા દર્દીઓમાં બળતરા વિરોધી તેલથી માલિશ કરવાથી ફાયદો થાય છે.
-વિવિધ આહાર, વિવિધ ઉકાળોનું સેવન અને ગેસની વિવિધ સમસ્યાઓથી બચી શકાય છે.
વૃદ્ધાવસ્થામાં શરીરના સાંધામાં ઘસારો થવાને કારણે વ્યક્તિને સાંધામાં દુખાવો થાય છે. આ રોગ ખૂબ જ ચેપી હોવાથી અને ઝડપથી મટાડી શકાતો નથી, તે શરૂ થતાંની સાથે જ ડૉક્ટરની સલાહ લીધા પછી સારવાર શરૂ કરવી જોઈએ.
ગેસના દર્દીએ શું કરવું જોઈએ?
- મેથી, સુંગધી પાનવાળી એક વિલાયતી વનસ્પતિ, લસણ, હિંગ, તલનું તેલ, સુવા, સૂકું આદુ, ગાંઠિયા, કાળા મરી, સિંઘાલુ, કારેલા, કાકડી, કોરલ વગેરે યોગ્ય છે.
ખોરાક ગરમ ખાવો જોઈએ. વાસી ખોરાક ગેસ વધારે છે, દિવસ દરમિયાન હુંફાળું ઉકાળેલું પાણી પીવું.
ગેસના દર્દીએ શું ન કરવું જોઈએ
કઠોળ, વટાણા, પાપડી, ગુવાર ગ્રામ, મઠ, બટાકા, સાંબો, ઠંડુ પાણી, ઠંડા પીણા, આઈસ્ક્રીમ, વાસી ખોરાક પવનના દર્દી માટે પ્રતિકૂળ છે. ઠંડા પાણીથી સ્નાન કરવું, સતત પવન સાથે ભેજવાળા વાતાવરણમાં રહેવું જેથી મળ અને પેશાબની હિલચાલ બંધ થાય. વગેરે ખુલ્લા થવાથી મુશ્કેલી વધે છે.