આ જડીબુટ્ટી તણાવ અને અનિદ્રાને દૂર કરે છે: 2500 વર્ષથી વધુ સમયથી ઉપયોગમાં લેવાતી આ જડીબુટ્ટી ક્રોનિક ઉધરસ, પેટના અલ્સર અને થાઇરોઇડની સમસ્યાઓથી રાહત આપવા માટે દર્શાવવામાં આવી છે.
અશ્વગંધા એટલે 'ઘોડાની ગંધ'. એડેપ્ટોજેન ઔષધિ જે આયુર્વેદમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય છે અને તેનો ઉપયોગ લગભગ 2500 વર્ષથી કરવામાં આવે છે. અશ્વગંધા એક એવી જડીબુટ્ટી છે જે ઘોડા જેવી શક્તિ આપનારી પણ માનવામાં આવે છે. આયુર્વેદમાં, અશ્વગંધા એક રસાયણ માનવામાં આવે છે જે શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપે છે.
અશ્વગંધાનો ઉપયોગ મોટાભાગે ઠંડીના દિવસોમાં થાય છે. ઠંડીના દિવસોમાં તેનું સેવન સ્વાસ્થ્ય માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. અશ્વગંધાનો ઉપયોગ ઉધરસની સારવાર માટે પણ થાય છે. અશ્વગંધાનાં મૂળને પીસીને પાણીમાં ઉકાળી લો. તેને ગોળ અને મધ સાથે ભેળવીને થોડી માત્રામાં સેવન કરવાથી પણ વૃદ્ધાવસ્થામાં જૂની ઉધરસ મટે છે.
રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરે છે
ઘણા અભ્યાસોમાં એવો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે અશ્વગંધા વ્યક્તિમાં સ્ટેમિના વધારે છે. અશ્વગંધામાં એવા સંયોજનો હોય છે જે શરીરની જરૂરિયાતો અનુસાર રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ફેરફાર કરી શકે છે. તે રોગો સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
હાઈપરથાઈરોઈડના દર્દીઓએ અશ્વગંધાનું સેવન ન કરવું જોઈએ
આયુર્વેદાચાર્ય સમજાવે છે કે અશ્વગંધા ના ઉપયોગ થી થાઈરોઈડ મટાડી શકાય છે. વૈકલ્પિક અને પૂરક દવાના જર્નલ અહેવાલ આપે છે કે હાઇપોથાઇરોડિઝમથી પીડિત લોકોને અશ્વગંધાનું સેવન કરવાથી ફાયદો થાય છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અશ્વગંધાનું મૂળ આઠ અઠવાડિયા સુધી ખાવામાં આવ્યું હતું. તે TSH અને T4 સ્તરોમાં નોંધપાત્ર સુધારો દર્શાવે છે.
તાણ અને અનિદ્રામાં રાહત આપે છે
અશ્વગંધામાં તાણ વિરોધી ગુણધર્મો છે જે તણાવ અને ચિંતાને ઘટાડી શકે છે. અશ્વગંધા માં આ તાણ વિરોધી અસર બે સંયોજનો, સાયટોઈન્ડોસાઈડ્સ અને એસિલટ્રિગ્લુકોસાઈડ્સને કારણે છે. તેથી ટેન્શન ઓછું થાય છે. જેના કારણે અનિદ્રાની સમસ્યા પણ દૂર થઈ જાય છે.
અનિદ્રાથી પીડિત લોકો અશ્વગંધાનું સેવન કરી શકે છે. અશ્વગંધાનું મૂળ જ નહીં, તેના પાન પણ ફાયદાકારક છે. તેના પાંદડામાં ટ્રાયથિલિન ગ્લાયકોલ નામનું સંયોજન હોય છે જે સારી ઊંઘ લાવવામાં મદદ કરે છે.
અશ્વગંધા એન્ટીકાર્સિનોજેનિક ગુણ ધરાવે છે
અશ્વગંધાનું બોટનિકલ નામ વિથેનિયા સોમ્નિફેરા છે. તેમાં કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મો છે. શોધ મુજબ, તે કેન્સરના કોષોને મારી નાખતી પ્રતિક્રિયાશીલ ઓક્સિજન પ્રજાતિઓ પેદા કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. સંશોધકોએ તેમના પરીક્ષણમાં શોધી કાઢ્યું છે કે અશ્વગંધા ફેફસાં, સ્તન, કોલોન અને મગજના કેન્સર સામે લડવાની શક્તિ ધરાવે છે.
અશ્વગંધાનું કેટલું સેવન કરવું?
આયુર્વેદ કોઈપણ જડીબુટ્ટીના ત્રણ પ્રકારના ડોઝનું વર્ણન કરે છે: ઉચ્ચ, મધ્યમ અને નિમ્ન. જો કોઈ યુવક ડિપ્રેશન, અનિદ્રા કે અન્ય કોઈ ગંભીર બીમારીથી પીડિત હોય તો 15 થી 30 ગ્રામ અશ્વગંધાનાં મૂળનું ચૂર્ણ આપી શકાય. તેને દૂધ, ઘી કે ગોળ સાથે લઈ શકાય છે. જો કે, અશ્વગંધા લેતા પહેલા આયુર્વેદાચાર્યની સલાહ લેવી જરૂરી છે. અશ્વગંધાનો ડોઝ અલગ અલગ ઉંમરના લોકો માટે અલગ અલગ હોઈ શકે છે.
અશ્વગંધા વિવિધ પ્રકારના સંયોજનો ધરાવે છે
એવા ઘણા સંયોજનો છે જે અશ્વગંધા ને વિશેષ બનાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ફ્લેવોનોઈડ્સ. એટલું જ નહીં, અશ્વગંધાને તમામ એન્ટીઓક્સીડેન્ટ્સની માતા કહેવામાં આવે છે. તેમાં કેટાલેઝ, સુપરઓક્સાઇડ ડિસમ્યુટેઝ અને ગ્લુટાથિઓનનો સમાવેશ થાય છે. આમાં આલ્કલોઇડ્સ, એમિનો એસિડ્સ, ન્યુરોટ્રાન્સમીટર્સ, સ્ટેરોલ્સ, ટેનીન, લિગ્નાન્સ અને ટ્રાઇટરપેન્સનો સમાવેશ થાય છે. આ સંયોજનને કારણે જ ઔષધીય સ્વરૂપમાં અશ્વગંધાની માંગ છે.
1000 મિલિગ્રામ અશ્વગંધા રુટ પાવડરમાં 2.5 કેલરી .04 ગ્રામ પ્રોટીન .032 ગ્રામ ફાઇબર .05 મિલિગ્રામ કાર્બોહાઇડ્રેટ .03 મિલિગ્રામ આયર્ન .02 મિલિગ્રામ કેલ્શિયમ .08 µg કેરોટિન .06 મિલિગ્રામ વિટામિન સી હોય છે.
નોંધ- આ લેખમાં આપવામાં આવેલી સૂચનાઓ નિષ્ણાતની સલાહ સાથે લખવામાં આવી છે. આ આયુર્વેદિક દવાનો ઉપયોગ કરતા પહેલા નિષ્ણાતની સલાહ લો.